ဓာတ္ပံုမ်ား (Patrick Brown/ Panos)
၂၀၁၅ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ႏ်ဴျမစ္ (သုိ႔) သံလြင္ျမစ္ ေအာက္ဘက္ပိုင္းသို႔ ဓာတ္ပုံဆရာ ပက္ထရစ္ ဘေရာင္း ျပန္လည္ ေရာက္ရွိ လာခဲ့ပါသည္။
အာရွတုိက္၏ အႀကီးဆုံး ျမစ္မ်ားအနက္ တခုအပါအဝင္ျဖစ္ေသာ သံလြင္ျမစ္သည္ ကရင္ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘားအံကုိ ျဖတ္သန္းသည့္ အခါတြင္ေတာ့ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းစြာ စီးဆင္းလွ်က္ ရွိသည္။ ၁၇၅၀ မုိင္ရွည္လ်ားေသာ သံလြင္ျမစ္သည္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ တိဘက္ ကုန္းျမင့္ေဒသမွ စတင္စီးဆင္းလာခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိ္င္ငံ မြန္ျပည္နယ္ အနီးတြင္ ကပၸလီ ပင္လယ္ျပင္သို႔ စီးဝင္ အဆုံးသတ္သြားပါသည္။
အဆုိပါျမစ္၏ ထင္ရွားသည့္ ခရီးစဥ္ စတင္ခဲ့သည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ ႏ်ဴျမစ္ (သုိ႔) ေဒါသႀကီးေသာ ျမစ္ဟု ေခၚၾကသည္။ အျမင့္ေပ ၁၀၀၀၀ ရွိေသာ ေတာင္ေပၚမွ က်ဥ္းေျမာင္းသည့္ လွ်ိဳမ်ားကုိ ျဖတ္ကာ စီးဆင္းရသည့္ ေနရာမ်ား ရွိေသာေၾကာင့္ ႏ်ဴျမစ္သည္ မၾကာခဏ ၾကမ္းတမ္းၿပီး ေၾကာက္စရာ ေကာင္းေလ့ ရွိပါသည္။
“ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႔ ခဲ႔ရတာကုိ ေျပာရမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီ ေဒါသႀကီးတဲ့ျမစ္ (ႏ်ဴျမစ္) ရဲ႕ ႐ုိင္းစုိင္းၾကမ္းတမ္းမႈကို ဧရာမ လႈိင္းလုံးႀကီးေတြ၊ အလြန္နက္ရႈိင္းတဲ့ တြင္းနက္ရွိေတြ ရွိတယ္ ဆုိ႐ုံနဲ႔ ေဖာ္ျပလုိ႔ မလုံေလာက္ႏုိင္ဘူး” ဟု ၁၉၉၆ ခုႏွစ္က တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္ အတြင္း ႏ်ဴျမစ္ တေလ်ာက္ရွိ Gongshan ၿမိဳ႕မွ ေအာက္ဘက္ Fugong ၿမိဳ႕အထိ စုစုေပါင္း မုိင္ ၈၀ ခန္႔ ေလွာ္ခတ္ ခရီးႏွင္ခဲ့သည့္ အေမရိကန္ အေပ်ာ္ေဖာင္စီး အသင္းမွ အဖြဲ႔ဝင္တေယာက္က ေရးသားခဲ့သည္။
ႏ်ဴျမစ္သည္ လီဆူး၊ ႏ်ဴ၊ ဘိုင္ ႏွင့္ တျခားတုိင္းရင္းသားမ်ား ေနထုိင္ၾကရာ နယ္ေျမမ်ားကို ျဖတ္စီးခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရွိ ကမာၻ႔ အေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ တခုျဖစ္ေသာ ယူနန္ ျမစ္သံုးသြယ္ ကာကြယ္ေရး ဧရိယာတြင္ ယန္ဇီ (Yangtze) ျမစ္၏ အထက္ပုိင္းႏွင့္ Lancang (မဲေခါင္) ျမစ္တို႔ႏွင့္ နီးကပ္စြာ စီးဆင္းခဲ့ၿပီး ထင္ရွားသည့္ ဇီဝ အမ်ိဳးအစားမ်ားႏွင့္ ရႈခ်င္စဖြယ္ ေကာင္းသည့္ ေတာေတာင္ေရေျမ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္မ်ား ရွိသည့္ေနရာလည္း ျဖစ္သည္။
ႏ်ဴျမစ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္အရပ္ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္းသို႔ သံလြင္ျမစ္အျဖစ္ စတင္ဝင္ေရာက္ လာခဲ့ၿပီး စီးဝင္ၿပီး ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ေနသည့္ စစ္ပြဲမ်ား အျပင္ ျမင့္မား မတ္ေစာက္သည့္ ေတာေတာင္မ်ားေၾကာင့္ လူသူ အေရာက္အေပါက္ နည္းသည့္ ေဒသမ်ားကုိ ျဖတ္သန္း စီးဆင္းခဲ့ပါသည္။ ပထမပုိင္းခရီးစဥ္ အျဖစ္ ရွမ္းျပည္နယ္၏ ေဝးလံ ေခါင္သီသည့္ လွ်ိဳေျမာင္ႀကီးမ်ားကုုိ ျဖတ္စီးျခင္း အခ်ိန္ ျမစ္ကို အညိဳေရာင္ ပုံရိပ္တခုအျဖစ္ ရွားရွားပါးပါး ျမင္ေတြ႔ရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရွိ ကယားႏွင့္ ကရင္ျပည္မ်ား အတြင္းသို႔ မဝင္ေရာက္မီ မုိင္ ၁၂၀ ခန္႔ကို သံလြင္ျမစ္က ထိုင္းႏွင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတို႔၏ နယ္နိမိတ္ အျဖစ္ ပိုင္းျခားေပးထားသည္။ ခရီးစဥ္၏ အဆံုးျဖစ္သည့္ မြန္ျပည္နယ္ ေရာက္ခါနီးသည့္ အခ်ိန္တြင္ သံလြင္ျမစ္၏ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ နက္ေစာက္ေသာ လွ်ိဳေျမာင္မ်ား အျဖစ္မွ ေျမျပန္႔ လယ္ယာစုိက္ခင္းမ်ား အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲ သြားသည္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက တိဗက္ရွိ ႏ်ဴျမစ္၏ အထက္ပုိင္းတြင္ ဆည္အေသးစား ၂ ခု ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ား အထိ သံလြင္ျမစ္က လြတ္လပ္စြာ စီးဆင္းခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ျမစ္ ေအာက္ဘက္ပုိင္းတြင္ ႀကီးမားသည့္ ဆည္မ်ား ဆက္တိုက္ ေဆာက္လုပ္ရန္ အစီအစဥ္မ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆုိင္းင့ံထားခဲ့ၿပီး ၎ဆည္မ်ား၏ အနာဂတ္က မေသခ်ာ ႏိုင္ေသးဘဲ ရွိေနသည္။
သံလြင္ ျမစ္ေပၚတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္လုပ္ရန္ ဆည္ေဆာက္လုပ္မည့္ စီမံကိန္းမ်ားမွာလည္း ေပၚလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ ျဖစ္ေနသည္။
လက္ရွိ ေနာက္ဆုံး အဆိုျပဳထားသည့္ စီမံကိန္းမွာ ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပုိင္း၌္ ေဆာက္လုပ္မည့္ ၂၄၁ မီတာ အရွည္ရွိ ႀကီးမားသည့္ မိုင္းတုန္ဆည္ ျဖစ္ၿပီး အဆုိပါစီမံကိန္း၏ အက်ိဳးဆက္မ်ားက ျပည္သူမ်ားႏွင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ အေပၚ တြင္သာ ဆိုးက်ိဳး ျဖစ္ေစႏိုင္သည္သာမက တုိင္းျပည္၏ ထိခတ္လြယ္သည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ကိုပါ ထိခုိက္ လာမည္ ကုိ စုိးရိမ္ေသာေၾကာင့္ ရွမ္း၊ ကရင္ႏွင့္ တျခား အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မ်ားက ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။
(ၾသဂုတ္လထုတ္ The Irrawaddy မဂၢဇင္းတြင္ ပါရွိေသာ PATRICK BROWN ၏ The Angry River ကို ဆုမြန္ၿဖိဳး ဘာသာျပန္သည္။)
The post ေဒါသႀကီးေသာ ျမစ္ appeared first on ဧရာ၀တီ.