စာလာေရာက္ သင္အံေနေသာ အလုပ္သမားတပိုင္း ေက်ာင္းသားမ်ား (ဓာတ္ပံု – ဧရာဝတီ)
ျပန္လည္ျပင္ဆင္ထားသည့္ ဒုတိယကမၻာစစ္က်န္ ဘတ္စ္ကားႀကီး တစီးေပၚတြင္ ဆရာမ ျဖစ္သူက ပို႔စကတ္တခုကို ကိုင္ကာ “လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ မန္ေနဂ်ာက ကိုယ့္လခကို ေခါင္းပံုျဖတ္ရင္ ဘယ္လို ေျဖရွင္းမလဲ” ဟု ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေမးခြန္းထုတ္ေနသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားက တေယာက္တမ်ိဳးစီ သူတို႔စိတ္ထဲ ေတြးေတာမိရာ မ်ားကို ျပန္လည္ ေျဖၾကားေနၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း အေျဖကို စဥ္းစားေနၾကသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ သမၼတ ႐ုပ္ရွင္႐ံုအနီး လမ္းမေပၚတြင္ စာသင္ခန္းတခန္းႏွင့္ ပံုစံတူေအာင္ ေသခ်ာစြာ ျပင္ဆင္ထားသည့္ ဘတ္စ္ကားေပၚတြင္ ျမန္မာေရြ႕လ်ား ပညာေရးစီမံကိန္း (Myanmar Mobile Education Project – myME Project) မွ ေစတနာ့ဝန္ထမ္း ဆရာမတဦးက လက္ဖက္ရည္ ဆိုင္မွ စားပြဲထိုးလူငယ္မ်ားႏွင့္ စာသင္ၾကားရာေနရာ အနီးရွိ ရပ္ကြက္မွ ကေလးငယ္တခ်ိဳ႕ကို စာသင္ၾကား ေပးေနသည့္ ျမင္ကြင္းျဖစ္သည္။
“စာသင္ရတာကို ေပ်ာ္တယ္။ ဒီကားႀကီး ေရာက္လာၿပီး စာသင္ရေတာ့မယ့္အခ်ိန္ နီးလာရင္ စိတ္ေတြ တက္ႂကြလာတယ္။ ေက်ာင္းကားလာမယ့္ အခ်ိန္ကို ေမွ်ာ္ေနမိတာ။ ဒီေနရာမွာ စာသင္ခ်င္လို႔ က်ေနာ္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ဆိုင္မွာ အခက္အခဲေတြ ရွိေနရင္ေတာင္ သည္းခံၿပီး ေနျဖစ္တယ္”ဟု my-ME project ၏ စီမံကိန္းတြင္ စာလာသင္ေနသူ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ စားပြဲထိုးဝန္ထမ္း ေမာင္ထက္ႏိုင္ ဦးက ေျပာျပသည္။
အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ေမာင္ထက္ႏို္င္ဦး သည္ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီး၊ ကြမ္းၿခံကုန္းၿမိဳ႕နယ္ တြင္ ေနထိုင္သူျဖစ္သည္။ မိဘမ်ား၏ စီးပြားေရး အဆင္မေျပမႈေၾကာင့္ ၅ တန္း ေက်ာင္းသားအရြယ္ ကတည္းက ေက်ာင္းထြက္ခဲ့ရၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ လာေရာက္ အလုပ္လုပ္ကာ ရရွိသည့္လစာကို အိမ္ သို႔ ျပန္လည္ေထာက္ပံ့ေနရသူ တဦးျဖစ္သည္။
သူသည္ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ စားပြဲထိုး ဝန္ထမ္းအျဖစ္ တလလွ်င္ ၅၀ဝ၀ဝ က်ပ္ျဖင့္ အလုပ္ လုပ္ေန ေၾကာင္း၊ ျမန္မာေရြ႕လ်ား ပညာေရးစီမံကိန္းမွ ၎အလုပ္လုပ္ရာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္သို႔ ဆက္သြယ္ လာရာမွ စိတ္ဝင္စားၿပီး တက္ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရ သည္။
“ရတဲ့လစာကို မိဘကို ျပန္ၿပီးေထာက္ပံ့ရတယ္။ ဆရာမက ေက်ာင္းသားေတြကို ေပ်ာ္ေအာင္ သင္ ေပးတယ္။ ဘဝတြက္တာ လူမႈေရးပိုင္းေတြ သင္ေပး တယ္။ ေျပာဆိုဆက္ဆံေရး အပိုင္းေတြ သင္ေပး တယ္။ ကိုယ့္အေပၚ မေကာင္းရင္ ျပန္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ျပရမယ္ဆိုတာ သင္ေပးတယ္။ နားလည္ႏိုင္စြမ္း ရွိဖို႔ေပါ့။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ က်ေနာ့္လိုပဲ ေက်ာင္းမတက္ ခဲ့ရတဲ့သူေတြကို က်ေနာ္ စာတတ္ခဲ့ရင္ ပညာ ျပန္သင္ေပးလို႔ရတယ္။ ေက်ာင္းေတာ့ျပန္တက္ဖို႔ ဆႏၵမရွိေတာ့ပါဘူး။ ေက်ာင္းနဲ႔ ေဝးေနတာၾကာၿပီ ေလ။ က်ေနာ္ သူေဌးျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ႀကိဳးစားခ်င္တယ္” ဟု သူက ေျပာျပသည္။
ေမာင္ထက္ႏိုင္ဦး အပါအဝင္ ေက်ာင္းမေနရ သည့္ ကေလး၊ လူငယ္အမ်ားအျပား စိတ္ဝင္စားၾက သည့္ ျမန္မာေရြ႕လ်ား ပညာေရး စီမံကိန္းသည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ခန္႔မွ စတင္ကာ ေက်ာင္းပညာေရး မၿပီးျပတ္ေသးသည့္ ကေလးမ်ား၏ဘဝ အေျပာင္း အလဲ ျဖစ္လာေစရန္ႏွင့္ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရၿပီး ေက်ာင္းပညာေရးႏွင့္ ေဝးကြာေနၾကသည့္ လူငယ္မ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားကို လူမႈ ဆက္ဆံေရးတြင္ ပိုမိုတိုးတက္ေစခ်င္သည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ ယင္းအဖြဲ႕ကို စီမံကိန္း ဒါ႐ိုက္တာ ကိုတင္ေမာင္ေမာင္ေအး အပါအဝင္ သူ၏မိတ္ေဆြ ၅ ဦးျဖင့္ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
“ကေလးသူငယ္ေတြ ေက်ာင္းေတြ မတက္ႏိုင္ ဘူးဆိုတာက ေက်ာင္းေတြမရွိလို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ ဆရာမေတြ မရွိလို႔လည္း မဟုတ္ဘူး။ အဓိကက သူတို႔စားဝတ္ေနေရး အဆင္မေျပတဲ့အတြက္ ျဖစ္ ေနတယ္။ ဒီကေလး ေတြက အလုပ္ကို လုပ္ရမွာ။ အလုပ္ကလည္း ထြက္လို႔ကို မရဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ အခ်ိန္ပိုင္းေက်ာင္းေတြက မရွိဘူး။ တျခားႏိုင္ငံေတြ မွာလို နံနက္ပိုင္း အလုပ္လုပ္ ညဘက္ ေက်ာင္းတက္ လို႔ရတာမ်ိဳးက ဒီမွာမရွိေသးဘူး ဆိုတာေတြကို ျပန္ သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ ဒီတခါစီမံကိန္းမွာ ေက်ာင္းသား ေတြအတြက္ သင္ၾကားမႈမွာ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း ဘက္ကို ပိုၿပီးေတာ့ ဦးတည္ခ်က္ထားတဲ့ သင္ခန္းစာ ေတြကို သင္တယ္” ဟု ကိုတင္ေမာင္ေမာင္ ေအးက ရွင္းျပသည္။
လက္ရွိ စီမံကိန္းတြင္ ပါဝင္ေနသည့္ လက္ဖက္ ရည္ဆိုင္မ်ားမွာ ရန္ကုန္တြင္ ၂၄ ဆိုင္ႏွင့္ မႏၱေလး တြင္ ၂ ဆိုင္ရွိေၾကာင္း၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ားတြင္လည္း သင္ၾကားေပးေနေၾကာင္း၊ ဆရာ၊ ဆရာမဦးေရ ၂၀ ဦးခန္႔ရွိၿပီး တက္ေရာက္ေန သည့္ ေက်ာင္းသား ၄၀ဝ ခန္႔ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ကေလး၊ လူငယ္မ်ားကို သင္ၾကားရာတြင္ အဆင့္ ၁ ႏွင့္ ၂ ဟူ၍ ႏွစ္ဆင့္ ခြဲျခားထားေၾကာင္း၊ အဆင့္ ၁ တြင္ ကေလးႏွင့္ လူငယ္မ်ားကို အေျခခံ အဂၤလိပ္စာ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးႏွင့္ တကိုယ္ရည္သန္႔ ရွင္းေရး ကိစၥမ်ားကို သင္ၾကားေပးျခင္းျဖစ္သည္။ အဆင့္ ၂ တြင္ အေျခခံကြန္ပ်ဳတာႏွင့္ အင္တာနက္ အသံုးျပဳမႈႏွင့္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္း က႑ကို သင္ၾကားေပးၿပီး သက္ဆိုင္ရာ က႑အလိုက္ အဂၤလိပ္စာကို သင္ၾကားေပးမည္ျဖစ္ သည္။
“ဒီကေလးေတြက ၿမိဳ႕ႀကီးေရာက္ေတာ့ လက္ဖက္ ရည္ဆိုင္ေတြမွာ နံနက္ကေန ညအထိ အလုပ္ဝင္ရ တယ္။ သူတို႔ေတြမွာ အျပင္ဗဟုသုတ အေတြ႕အႀကံဳ မရွိသေလာက္ အားနည္းတယ္။ သူတို႔ကို ေမးလိုက္ ရင္ ေဘာလံုး သမား ျဖစ္ခ်င္တယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ မွာ အလုပ္ဆက္လုပ္မယ္။ ဒီ ၂ ခုပဲ သူတို႔ေျဖတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရြာျပန္ မယ္၊ မိဘလယ္ ဆက္လုပ္မယ္ ေျပာ ၾကတယ္။ သူတို႔ဘဝမွာ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္းေတြကို မရွိသေလာက္ နည္းတယ္။ အခုလက္ရွိမွာေတာ့ ဆိုင္ရွင္ေတြက ေတာ္ေတာ္ေလး အားရဖို႔ေကာင္း တယ္။ အားေပးကူညီ ေထာက္ပံ့ၾကတယ္။ အစ္ကို တို႔ဆီမွာက ပရဟိတစိတ္ရွိသူေတြ မ်ားေတာ့ ကေလးေတြဘဝကို ေအာင္ျမင္ တိုးတက္ေစခ်င္ တဲ့သူေတြမ်ားတယ္” ဟု ကိုတင္ေမာင္ေမာင္ေအးက ရွင္းျပသည္။
စီမံကိန္းတြင္ ပါဝင္ကာ ေက်ာင္းတက္ေနသည့္ ေက်ာင္းသား ေမာင္ျမင့္ျမတ္သူကလည္း ယခု စီမံကိန္းမွ သင္ၾကားေပးသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား မွာ လက္ေတြ႕ဘဝတြင္ အသံုးခ်စရာမ်ား ျဖစ္လာ ေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းမေနႏိုင္သည့္အတြက္ ေက်ာင္း တက္ေနရသလို သင္ၾကားရသည့္ အေပၚ ေပ်ာ္ရႊင္ ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။
“ကိုယ့္ပညာေရး အတြက္ဆိုေတာ့ နည္းနည္း ေလးပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္ရတယ္ဆိုရင္ပဲ သူမ်ား အႏွိမ္ မခံရဘူး။ ကိုယ္တတ္တဲ့ပညာနဲ႔ ကိုယ့္ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမေတြကို ျပန္သင္ေပးႏိုင္မယ္။ သူမ်ားေတြ မတတ္တာ မသိတာရွိရင္လည္း ျပဳျပင္ေပးလို႔ရမယ္။ အစက အလုပ္မွာ ႐ိုင္း႐ိုင္းစိုင္းစိုင္း ေျပာမိတာေတြ ရွိတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီလိုမေျပာေတာ့ဘဲနဲ႔ ခ်ိဳသာ ေျပာသင့္တာ ေျပာရမယ္ဆိုတာ သိလာတယ္။ ေက်ာင္းတုန္းကေတာ့ စာမႀကိဳးစားခဲ့မိဘူး၊ အခု ေတာ့ စာႀကိဳးစား သင္ခ်င္စိ္တ္ေတြျဖစ္လာတယ္” ဟု အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ေမာင္ျမင့္ျမတ္သူက ဆိုသည္။
သူသည္လည္း စားပြဲထိုးဝန္ထမ္းတဦးျဖစ္ၿပီး လစာ တလလွ်င္ ၅၀ဝ၀ဝ က်ပ္ခန္႔ ရရွိသည္။ မေကြးတိုင္း ေဒသႀကီး၊ မေကြးၿမိဳ႕သစ္တြင္ ေနထိုင္ၿပီး အိမ္တြင္း စီးပြားေရး အဆင္မေျပသည့္အတြက္ ေက်ာင္းထြက္ ခဲ့ရေၾကာင္း၊ မိဘမ်ားက အလုပ္လုပ္ ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ လႊတ္လိုက္သည့္အတြက္ လက္ဖက္ ရည္ဆိုင္တြင္ အလုပ္လုပ္ေနေၾကာင္း၊ ရရွိသည့္ လစာကို အိမ္သို႔ေထာက္ပံ့ေနသည္ဟု သူ၏ ေျပာျပ ခ်က္အရ သိရသည္။
“ေက်ာင္းက အၿပီးထြက္လိုက္ရတာ၊ နားထား တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ေလ၊ အိမ္က အဆင္မေျပလို႔။ က်ေနာ့္ကို အေမက ရန္ကုန္လာၿပီး အလုပ္လုပ္ဖို႔ ေျပာတယ္။ အခု အိမ္ကို ပိုက္ဆံပို႔ရတယ္ေလ။ က်ေနာ္ သံုးဖို႔အတြက္ လည္း ေလာက္ငပါတယ္” ဟု ေမာင္ျမင့္ျမတ္သူက ေျပာသည္။
လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾက သည့္ ကေလးမ်ား အပါအဝင္ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း၊ အိမ္ေဖာ္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾက သည့္ ကေလးမ်ား၏ ဝင္ေငြသည္ တလလွ်င္ က်ပ္ ၁၀ဝ၀ဝ မွ ၅၀ဝ၀ဝ က်ပ္ၾကားတြင္ ရွိသည္။
ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Maplecroft Consult အဖြဲ႕၏ ၫႊန္းကိန္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကမၻာတြင္ ကေလး အလုပ္သမားျပႆနာ အဆိုးဆံုး ရွိေနေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး လုပ္ခလစာရရွိမႈမွာလည္း အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံစာရင္း တြင္ ပါဝင္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ကုလသမဂၢ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တရပ္ တြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အသက္ ၇ မွ ၁၆ ႏွစ္ အတြင္း ကေလး ၃ ပံု ၁ပံုသည္ လုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရေၾကာင္း ပါရွိသည္။
“ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာကြန္ရက္” (NNER) ၏ တာဝန္ရွိသူ တဦး ျဖစ္သူ ေဒါက္တာ သိန္းလြင္က ျမန္မာေရြ႕လ်ား ပညာေရး စီမံကိန္းကဲ့သို႔ ေက်ာင္းမေနႏိုင္သည့္ ကေလး၊ လူငယ္မ်ားအတြက္ ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈ အစီအစဥ္မ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္းမွာ ေကာင္းမြန္ သည့္ ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရ အပါအဝင္ အရပ္ ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလည္း ဝိုင္းဝန္း လုပ္ ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း၊ ဘြဲ႕ရလူငယ္မ်ားကို သင္ၾကားမႈ နည္းစနစ္မ်ား ၫႊန္ျပျခင္းျဖင့္ ကေလး၊ လူငယ္မ်ား ကို သင္ၾကားရာတြင္ ကူညီႏိုင္ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။
“ကေလးလုပ္သားေတြ မ်ားလာတာကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးစနစ္၊ ပညာေရးစနစ္နဲ႔ဆိုင္တာေပါ့။ ပညာေရးကလည္း ကေလးေတြ ကြ်မ္းက်င္ေအာင္ သင္ၾကားေပးႏိုင္တဲ့ပညာေရး မ်ိဳးမဟုတ္ေသးဘူး။ စီးပြားေရးကလည္း လူတိုင္း အဆင္ေျပေအာင္ ဖန္တီးေပးႏိုင္တဲ့ စီးပြားေရးမဟုတ္ေသးေတာ့ ေက်ာင္းမေန ႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြ မ်ားလာတယ္၊ အလုပ္လုပ္ရတဲ့ ကေလးေတြမ်ားလာတယ္။ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာ မရတဲ့ကေလးေတြ မ်ားလာတယ္။ ေနာက္ၿပီး အလုပ္လုပ္ဖို႔ အခြင့္ အလမ္းကလည္း မရွိဘူး၊ အားလံုးကို တၿပိဳင္နက္ ျပင္ဖို႔ လိုတယ္။ ကေလးေတြလည္း ပညာရေအာင္ လုပ္ရမွာျဖစ္သလို တဖက္ကလည္း အလုပ္ အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ မ်ားမ်ားဖန္တီးေပးရမယ္” ဟု ေဒါက္တာ သိန္းလြင္က ေထာက္ျပေဝဖန္သည္။
သူက ဆက္လက္၍ “က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လည္း ရွိဖို႔လိုတယ္။ ေက်ာင္းမေနႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြက ေတာရြာ ေတြမွာ လည္းရွိတာကိုး။ အဲဒါကို ရပ္ရြာ ေတြကလည္း ဝိုင္းကူၿပီးေတာ့ ေဒသတိုင္း ေက်ာင္း မေနႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြကို သင္ေပးႏိုင္ရင္ ေကာင္း တယ္။ အစိုးရတခုတည္းလည္း အားလံုးႏွံ႕စပ္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ အရပ္ဘက္ေရာ လူမႈ အားလံုးတိုင္ပင္ ၿပီး လုပ္ရင္ပိုေကာင္းတာေပါ့။ အဓိကကေတာ့ ကေလးေတြ စာတတ္သြားဖို႔ပဲ” ဟု ေျပာျပသည္။
လက္ရွိတြင္ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ဘ႑ာေရး ႏွစ္ အတြက္ ပညာေရး အသံုးစရိတ္သည္ ၅ ဒသမ ၉၆ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိ သည္။ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ပညာေရး အသံုး စရိတ္အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ အသံုးစရိတ္မွ ၂၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းကို ေနာင္ ၅ ႏွစ္အတြင္း အသံုးျပဳေပးရန္ ေတာင္းဆိုထားၾကသည္ဟု သိရသည္။
အစိုးရ က အေၿခခံပညာက႑တြင္ မသင္မေန ရ အခမဲ့ မူလတန္းပညာလုပ္ငန္းစဥ္၊ ေက်ာင္းသား မ်ားအတြက္ Stipend ႏွင့္ Scholarship အစီအစဥ္၊ ယခင္ကရွိခဲ့သည့္ လူရည္ခြ်န္ကဲ့သို႔ေသာ ဘက္စံု ထူးခြ်န္ဆု ခ်ီးျမႇင့္ေရး အစီအစဥ္ႏွင့္ ပုဂၢလိက ပညာ သင္ ေက်ာင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒစေသာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး ပညာေရးက႑ ျမင့္တင္ေနသည္ဟု ေျပာ ဆိုထားသည္။
The post ခရီးတြင္ေနတဲ့ ေရြ႕လ်ား ပညာေရးစီမံကိန္း appeared first on ဧရာ၀တီ.