သႀကၤန္မွာ ေရပက္ကစားေနသည့္ ျမင္ကြင္း တခု (ဓာတ္ပံု – စိုင္းေဇာ္ / ဧရာ၀တီ)
ျမန္မာ့ႏွစ္ကူး သႀကၤန္ပြဲေတာ္ ေရာက္ျပန္ ေပဦးေတာ့မယ္။ တခ်ိဳ႕႕လည္း ႐ံုးပိတ္ရက္ရွည္ အလည္အပတ္ ထြက္ၾက၊ တခ်ိဳ႕႕ လည္း တရားစခန္းေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းရာ ရွာၾက၊ အမ်ားစုကေတာ့ အေပ်ာ္ၾကဴးဖို႔ တာစူေနၾကတာ ေပါ့။ ဘာပဲေျပာေျပာ သႀကၤန္ ကာလ ဆိုတာ အပူရွိန္ တႏွစ္ထက္ တႏွစ္ ပိုကဲလာတဲ့ ေႏြလယ္ ျဖစ္သလို ေရကစားၾက၊ မူးယစ္ရမ္းကား ၾကတာ ေတြမွာ က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ အႏၲရာယ္ေပါင္းစံုကလည္း လက္ကမ္း ႀကိဳလင့္ေနပါတယ္။ ျဖစ္တတ္တာေလးေတြ ဆင္ျခင္ ၿပီး သတိေလးနဲ႔ ေပ်ာ္ျမဴးၾက ရင္ျဖင့္ ႏွစ္သစ္ကူးက လွပစိမ္းလန္းေစမွာ ပါ။ သႀကၤန္ကာလ ႀကံဳရႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ တို႔ထိၾကည့္ၾက ပါစို႔။
အပူဒဏ္
ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ အပူရွိန္ကို ထိေတြ႔မႈကေန ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အပူေၾကာင့္ အေရးေပၚ ေဆးကုသရ၊ အသက္ဆံုးရႈံး ရတာမ်ိဳး အထိ ျဖစ္လာတတ္ ပါတယ္။ ပူအိုက္စြတ္စိုတဲ့ အေနအထားက အဆိုးရြားဆံုး ပါပဲ။ သႀကၤန္ဆိုတည္း တေနကုန္ တေနခန္း ေရစိုစို ေနပူက်ဲက်ဲ ေပ်ာ္ပြဲဝင္ၾကတာ ကိုး။ စိုစြတ္မႈရယ္၊ ျမင့္မားတဲ့ အပူရယ္ေၾကာင့္ ဒဏ္သင့္ ခံစားရတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ကေတာ့ အဲသလို စိုစြတ္ပူေလာင္မႈမ်ိဳးနဲ႔ အသား မက်ရင္၊ အသက္အရြယ္ ငယ္လြန္းသူ၊ ဒါမွမဟုတ္ အိုလြန္းသူေတြ ျဖစ္ရင္၊ ပင္ကိုယ္က်န္းမာေရး မေကာင္းတတ္သူျဖစ္ရင္၊ အဝလြန္သူ ျဖစ္ရင္၊ ကိုယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈ လုပ္ေနသူေတြ ပါပဲ။
အပူေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ အေရးေပၚ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြကို ပံ့ပိုးေပးမွာက အပူနဲ႔ စိုစြတ္မႈကို ထိေတြ႔ခါနီး၊ ဒါမွမဟုတ္ ထိေတြ႔ ေနစဥ္မွာ အရက္ေသာက္တာ၊ ပူအိုက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ေရကို လံုေလာက္ေအာင္ မေသာက္ျဖစ္တာ၊ ႏွလံုး ေရာဂါ အခံရွိတာ၊ ေသြးတိုးက်ေဆး၊ ဆီးေဆး၊ စိတ္ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုသတဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ေနတာ၊ ေခြ်းဂလင္း ေတြ ျပႆနာရွိတာနဲ႔ အဝတ္ေတြ အထူအထဲ ဝတ္ဆင္တာေတြ ေၾကာင့္ပါပဲ။
အပူေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ အေရးေပၚ အေျခအေနေတြ ကေတာ့ ၾကြက္တက္တာ (Heat Cramps) ၊ အားကုန္ႏြမ္းလ် ျဖစ္ရတာ (Heat Exhaustion) နဲ႔ အပူေလသင္တုန္း မိတာေတြလို႔ ဆိုရမယ့္ (Heat Stroke) ေတြ ပါပဲ။ ေျခေထာက္နဲ႔ ဝမ္းဗိုက္ ၾကြက္သားေတြ တက္တာကေန ေခါင္းကိုက္ပ်ိဳ႕အန္၊ မူးေဝတဲ့ အားကုန္ပန္းလ် ျဖစ္ၿပီး သတိလစ္ေမ့ေမ်ာ တက္ခ်က္တဲ့ အပူ ေလသင္တုန္း အထိ ျဖစ္တဲ့အခါ ဦးေႏွာက္ေရာ၊ တျခား ကိုယ္အဂၤါ အစိ္တ္အပိုင္းေတြပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းၿပီး အသက္ဆံုးရံႈးတဲ့ အထိ ျဖစ္ရတာပါ။ တေန႔တာလံုး အရက္၊ ဘီယာ တျမျမနဲ႔ ေရေတြ စိုစိုရႊဲရင္း ေနပူက်ဲက်ဲမွာ ကဲလိုက္မယ္ ဆိုသူေတြ သတိ ရွိၾကေစခ်င္ ပါတယ္။ ေနေလာင္ခံ လိမ္းေဆးေတြ သံုးဖို႔၊ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ဖို႔၊ အရိပ္ထဲမွာ ဝင္ဝင္နားဖို႔၊ အရက္ေတြ အလြန္အကြ်ံ မေသာက္ဖို႔ သတိျပဳရမွာပါ။
အရက္ဒဏ္
သႀကၤန္ဆိုတာ အရက္ မပါရင္ တရားစြဲ ခံရမယ္လို႔ ဥပေဒျပ႒ာန္းထားတဲ့ အတိုင္းပဲ၊ ဒီအခ်ိန္မွာ ေနကုန္ေနခန္း ေသာက္ၾက ပါတယ္။ တႏွစ္တာလံုး မေသာက္သူေတြ ကလည္း သႀကၤန္မွ ေသာက္ၾကသလို ေန႔တိုင္း ေသာက္ေနသူေတြ ကလည္း သႀကၤန္ကို ေခါင္းစဥ္ရွာ ေသာက္ၾကျပန္ ပါတယ္။ အၿမဲတမ္း အရက္ ေသာက္ေနသူေတြလို နာတာရွည္ ေရာဂါကေတာ့ ဒီရက္ပိုင္းေလာက္နဲ႔ မျဖစ္ေပမယ့္ အရက္ပမာဏကို ခံႏိုင္ရည္ထက္ ေက်ာ္လြန္ေအာင္ ေသာက္တဲ့ အတြက္ အရက္ အဆိပ္သင့္တဲ့ (Alcohol Intoxication) ကေတာ့ ျဖစ္ၾကမွာ ပါပဲ။
မွတ္ဉာဏ္ေတြ ခ်ိဳ႕ယြင္း၊ ဘာလုပ္မိမွန္း မသိဆိုတာ ကေန လူမႈေရး ျပႆနာေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလို ထိခိုက္အနာတရ ျဖစ္တာ၊ အန္ ဖတ္ ဆို႔တာ၊ တက္ခ်က္တာ၊ သတိလစ္ ေမ့ေမ်ာတဲ့ ကိုမာ (Coma) အထိ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိပါတယ္။ တျခား မူးယစ္ေဆး ေတြပါ တြဲဖက္ သံုးထားတာ ဆိုရင္ျဖင့္ အသက္အႏၲရာယ္ပါ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ အစာမပါ၊ ေရမစြက္တာေၾကာင့္ အစာအိမ္ ေယာင္တာလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလို အမူးလြန္သူတို႔ ထံုးစံ အရက္နာက်ၿပီး အေပ်ာ္ေပ်ာက္ဆံုး လို႔ ၾကက္နာလည္လိမ္ ျဖစ္တတ္ တာလည္း ရွိေသးတာေပါ့။ ေရဓာတ္ ခမ္းေျခာက္ၿပီး အပူဒဏ္သင့္ဖို႔လည္း အရက္က မီးေလာင္ရာ ေလပင့္ ေပးမွာပါ။ ႏြားငတ္ေရက် မေသာက္ဘဲ ကိုယ့္အမူးရွိန္ေလး ကိုယ္ထိန္း၊ ေရမ်ားမ်ားေသာက္၊ အပူထဲမွာ သိပ္မေနဖို ့ အေရးႀကီး ပါတယ္။
မေတာ္တဆမႈနဲ ့ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ
အေပ်ာ္လြန္ရာက ရမ္းကားတဲ့ အဆင့္ ျဖစ္လာၾကေတာ့ ထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ပိုၿပီး ရမ္းကားေစမယ့္ အရက္နဲ႔ မူးယစ္ေဆး ေတြကလည္း ေဖာခ်င္းေသာခ်င္း ျဖစ္ေနမယ့္ ကာလ မဟုတ္လား။ အားျပင္းတဲ့ ေရပိုက္ေတြ၊ ေရပူေဖာင္းနဲ႔ ပစ္ေပါက္တာေတြ၊ ခြက္ေစာင္းခုတ္တာေတြ ေၾကာင့္ မ်က္လံုးေတြ၊ နားေတြ ရာသက္ပန္ ထိခိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္သလို ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ တိုက္တာ၊ ေမွာက္တာ၊ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ ေတြလဲတာ ဆိုတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြေၾကာင့္လည္း ေဆး႐ံုမွာ သႀကၤန္ရက္ တာဝန္က် ဆရာဝန္ေတြ ျပင္ဆင္ထားရတဲ့ ကိစၥေတြ ေပါ့။
မူးရူးရမ္းကားရာကေန ရန္ပြဲေတြ ျဖစ္ရင္းကလည္း ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ေပါင္းစံု ႀကံဳရတတ္ ျပန္တာပါပဲ။ သႀကၤန္ေရပက္တာကို ေလာက္ကိုင္စစ္ပြဲလို အေသအေၾက လုပ္မေနဘဲ ႏွစ္သစ္မွာ ႏွစ္ေဟာင္း အညစ္အေၾကးေတြ ေဆးေၾကာေပးတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ အျဖစ္ သတိထားရင္း ၊ မူးရင္မေမာင္းန႔ဲ သီခ်င္းေလးညည္းရင္း၊ အေပ်ာ္ကို ရန္ပြဲနဲ႔ အဆံုးမသတ္ေအာင္ သည္းခံ ခြင့္လႊတ္ရင္း ေနႏိုင္ၾကပါေစ။
အစားအေသာက္
သႀကၤန္ရာသီမွာ အလႉအတန္းေတြ၊ စတုဒီသာေတြ ကလည္း ေပါေပရဲ႕။ အမ်ားစာ အတြက္ ေရေပါေလာ မုန္႔လက္ေဆာင္း၊ ေရႊရင္ေအးေတြက အစ ရာသီေပၚ သရက္၊ မရမ္း၊ ဒူးရင္း၊ ပိႏၷဲ ေတြကလည္း ၿဖိဳင္ေလေတာ့ အစားအေသာက္ ျပင္ဆင္ ကိုင္တြယ္ရာမွာ မသန္႔ရွင္းရင္၊ ေသေသခ်ာခ်ာ လံုေအာင္ ဖံုးအုပ္မထားတဲ့ ယင္နားစာေတြ စားရင္၊ အစားအေသာက္နဲ႔ မသန္႔ရွင္းတဲ့ ေရေၾကာင့္ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ၊ အစာ အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္တာေတြ ကလည္း သႀကၤန္အခါရဲ႕ ေရာဂါစာရင္း မွာ ပါဝင္တတ္ ျပန္ပါတယ္။
အထက္မွာ တင္ျပခဲ့တာေလးေတြ ကေတာ့ သႀကၤန္အခါမွာ ေရွာင္စရာ၊ ေဆာင္စရာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း လက္ေဆာင္ေလးေတြ ပါ။ အေသးစိတ္ တခုခ်င္းကေတာ့ ေရးလို႔ မကုန္ႏိုင္ပါဘူး။ အထူးဂ႐ုျပဳရ မွာကေတာ့ အပူဒဏ္ပါပဲ။ အပူရယ္၊ စိုစြတ္မႈရယ္၊ အရက္နဲ ့ မူးယစ္ေဆး အရွိန္ေတြ ရယ္ကို တန္႐ံုမွ် ထိန္းသိမ္းႏိုင္ၾက ရင္ျဖင့္ ရိုးရာသႀကၤန္ပြဲမွာ ေပ်ာ္လည္းေပ်ာ္ေစ၊ ႏွစ္ေဟာင္းက အညစ္အေၾကးေတြ၊ လက္ပတ္နီနဲ ့ နံပါတ္တုတ္ဒဏ္ေတြ ေလ်ာ့ေျပႏိုင္ၾက ပါေစလို ့ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ႏွစ္ဦးဆုမြန္ ေျခြလိုက္ရပါတယ္။
အပူေလသင္တုန္း ( Heat Stroke) မိရင္ ဘာေတြလုပ္မလဲ
သိသာတဲ့လကၡဏာေတြ။ ။ အပူေၾကာင့္ ၾကြက္တက္တာ၊ အားကုန္ခမ္း ႏြမ္းလ်တာေတြ ကေန ပိုဆိုးလာတဲ့ လကၡဏာေတြက ကိုယ္အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာတယ္ (၁၀၄ ံ ဖာရင္ဟိုက္ အထက္)၊ ဂဏွာ မၿငိမ္ျဖစ္လာတယ္၊ ေခါင္းေတြ မူးေဝၿပီး စိတ္ေတြ ရႈပ္ေထြးလာတယ္၊ အေရျပားက ေျခာက္ကပ္၊ ပူေလာင္၊ နီရဲလာတယ္၊ အသက္ရႈျမန္လာတယ္၊ ေသြးခုန္ႏႈန္း ျမန္ၿပီး စမ္းရခက္လာတယ္၊ တက္ခ်က္လာတယ္၊ သတိလစ္ေမ့ေမ်ာ သြားတတ္တယ္။
ေရွးဦးျပဳစုျခင္း။ ။ လူနာကို ေအးတဲ့ ေနရာမွာထားၿပီး ေျခေထာက္ေတြကို ၁ ေပေလာက္ အျမင့္မွာ ေျမွာက္ထားပါ။ ေအးတဲ့ အဝတ္ေတြနဲ႔ တကိုယ္လံုး ေရပတ္တိုက္ၿပီး ပန္ကာ ဖြင့္ေပးထားပါ။ ေရေသာက္ႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ ဓာတ္ဆားလို ေဖ်ာ္ရည္တခုခုကို ျဖည္းျဖည္း စုပ္ေသာက္ပါေစ။ ၁၅ မိနစ္မွွာ ၂၅၀ စီစီေလာက္၊ ဒါမွမဟုတ္ ခြက္တဝက္ေလာက္ ဝင္ပါေစ။ ၾကြက္တက္တာကို ေျပေလ်ာ့တဲ့ အထိ ျဖည္းျဖည္း ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။ ေဆးေတြ မတိုက္ပါနဲ႔၊ အရက္နဲ႔ ကဖင္းပါတဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ ေတြ မတိုက္ပါနဲ႔။ အေရျပားကို အပူေတြ မလူးပါနဲ႔။ ေအာ့အန္ သတိလစ္ေနရင္ ပါးစပ္က ဘာမွ မတိုက္ပါနဲ႔။
အေရးေပၚအကူအညီ။ ။ လူနာက ေတာက္ေလွ်ာက္ သတိလစ္ေနရင္၊ တက္ခ်က္ေနရင္၊ အပူခ်ိန္ ၁၀၂ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ ေအာက္ကို မက်ရင္၊ ေရွးဦး ျပဳစုေပးေနေပမယ့္ မထူးျခားရင္ အေရးေပၚ ေဆး႐ံုပို႔ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ပါ။
ဘယ္လိုကာကြယ္ႏိုင္မလဲ။ ။ ပူအိုက္တဲ့ရာသီမွာ အဝတ္ပြပြ၊ ေပါ့ပါးၿပီး အေရာင္ေဖ်ာ့တာေတြ ဝတ္ပါ။ အရိပ္ထဲမွာ မ်ားမ်ား ေနပါ။ ေနပူထဲမွာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းျပင္းေတြ မလုပ္ပါနဲ႔။ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ ေနပူထဲ ရပ္ထားတဲ့ ကားထဲကို ႐ုတ္တရက္ မဝင္ပါနဲ႔။ တံခါးဖြင့္၊ ေလေအးေပးစက္ဖြင့္ၿပီးမွ ဝင္ပါ။ ကိုယ္က အဝလြန္ေနသူ ျဖစ္ရင္၊ အသက္ႀကီးသူ ျဖစ္ရင္၊ နာတာရွည္ ေရာဂါတခုခု အတြက္ ေဆးေတြ ေသာက္ေနရရင္ အပူမ်ားတဲ့ ေနရာေတြကို အထူး သတိျပဳ ေရွာင္ရွားပါ။ ။
The post သႀကၤန္ လြယ္ထားတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြ appeared first on ဧရာ၀တီ.