၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ျမစ္ဆံုေရကာတာ ဆန္႕က်င္ကန္႕ကြက္ေရး ဆႏၵျပပြဲတခု (ဓာတ္ပံု – Reuters)
လြန္ခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လ ၂၄ ရက္ေန ့မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တရုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးနဲ ့ ေတြ ့ဆံုခဲ့ပါတယ္။ လာအိုႏိုင္ငံမွာ က်င္းပတဲ့ အာစီယံႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးမ်ား အစည္းအေ၀းကိုု တက္ေရာက္ရင္း ေတြ ့ခဲ့တာပါ။ အဲဒီေန ့မွာပဲ ေၾကးမံုသတင္းစာက “ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္း၏ ေရြးခ်ယ္ရမည့္ စတုတၳနည္းလမ္း” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ ့ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ကို ေဖာ္ျပခဲ့ပါ တယ္။ ဒါဟာ မေတာ္တဆတိုက္ဆိုင္တာလို ့ ယူဆရမွာထက္ အစိုးရရဲ ့ သေဘာထားကို တနည္းတဖံု ေဖာ္ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္တယ္လို ့ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းနဲ ့ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူလူထုရဲ ့ စိုးရိမ္စိတ္ကို ေျဖေဖ်ာက္ေပးခ်င္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္း ပါသလို၊ အစိုးရသစ္ရဲ့ သေဘာထားကို တရုတ္ဘက္က သိေစခ်င္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္း ပါမယ္လို ့ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။
ဒီအယ္ဒီတာ့အာေဘာ္ေၾကာင့္ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းဟာ အမ်ားျပည္သူၾကားမွာ အာရံုစိုက္စရာ ျပန္ ျဖစ္လာပါတယ္။
ျမစ္ဆံုရဲ ့အတိုင္းအတာ
ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္က ဒက္ဘီခ်န္း (Debby Chan) ရဲ ့ စာတမ္း Asymmetric Bargaining between Myanmar and China in Myitsone Dam Controversy ထဲမွာေတာ့ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းနဲ ့ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလို အေသးစိတ္တင္ျပထားတာေတြ႕ရပါတယ္။
“ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို ၂၀၀၆ ကတည္းက စတင္ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ဒီဇင္ဘာမွာ အဲဒီအခ်ိန္က တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ ့ ဒုသမၼတ (ယခု လက္ရွိ တရုတ္သမၼတ) ခ်ီက်င့္ဖ်င္ဟာ ေနျပည္ေတာ္ကို လာေရာက္ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ေရာက္လာတဲ့အခါမွာပဲ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးခဲ့တာပါ။ ဒီသေဘာတူစာခ်ဳပ္အရ တရုတ္အစိုးရပိုင္ CPI (China Power Investment) က ရွယ္ယာရဲ႕ ၈၀ ရာႏႈန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံက MOEP1 ( Ministry of Electric Power-1 ) က ရွယ္ယာရဲ႕ ၁၅ ရာႏႈန္းကို ပိုင္ပါမယ္။ က်န္တဲ့ ၅ ရာႏႈန္းကိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက Asia World Company က ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္” လို ့ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အလားတူပဲ ဒီစီမံကိန္းရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ၾကာမွာျဖစ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ ေမခနဲ႕ မလိခ ျမစ္နွစ္သြယ္ဆံုတဲ့ေနရာမွာ တည္ေဆာက္မယ့္ ဒီဆည္ဟာ ဧရာမဆည္ (Mega Dam) အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဆည္ရဲ႕အျမင့္က ၁၅၂ မီတာ( ေပ ငါးရာ) ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ ဆည္ရဲ႕ ေရ၀ပ္ဧရိယာ ၇၆၆ စတုရန္း ကီလိုမီတာ က်ယ္၀န္းတဲ့အေၾကာင္းနဲ႕ ဒီဧရိယာက စင္ကာပူနိုင္ငံထက္ ပိုက်ယ္တယ္တဲ့အေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမစ္ဆံုဆည္ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ဆည္ (Three Gorges Dam ) ရဲ ့ႏွစ္ဆရွိေနတဲ့အတြက္ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းဟာ တရုတ္အစိုးရရဲ ့ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ စီမံကိန္း တခုျဖစ္ေလမလားလို ့ ေတြးစရာျဖစ္ေနပါတယ္။( ျမစ္က်ဥ္းသံုးသြယ္ဆည္ႀကီးကို စစ္ေရး အျမင္နဲ ့ သံုးသပ္ၿပီး ကန္ ့ကြက္ခဲ့တာေတြ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။)
ျမစ္ဆံုဆည္အတြက္ ပဏာမရင္းနွီးျမဳပ္နွံမႈက အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ ဒႆမ ၆ ဘီလ်ံ (သန္းေပါင္း ၃၆၀၀ ) ရွိမယ္လို ့ ခန္ ့မွန္းပါတယ္။ ဆည္က ထုတ္လုပ္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ပမာဏရဲ႕ ၉၀ ရာႏႈန္းကို တရုတ္ ႏိုင္ငံဆီကို တင္ပို႕ရမွာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာက ဆယ္ရာႏႈန္းပဲ သံုးခြင့္ရမယ္လို ့ ဒက္ဘီခ်န္းရဲ့ စာတမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ျမစ္ဆံုဆည္ရဲ ့ အက်ဳိးအျပစ္
ေၾကးမံုသတင္းစာရဲ ့ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္မွာ ပါတဲ့ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းတခုကေတာ့ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းကို ဆက္လက္တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ ဆည္တည္ေဆာက္ ၿပီးသြားတဲ့အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ ့ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္းငါးရာ ႏွစ္စဥ္ ရမယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္း (၂) က ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို လံုး၀ရပ္ဆိုင္းၿပီး ေဒၚလာ သန္းရွစ္ရာ ေလ်ာ္ေၾကးေပးတဲ့နည္း ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးနည္းကေတာ့ ယာယီဆိုင္းငံ့ထားၿပီး ႏွစ္စဥ္ နစ္နာေၾကး သန္းငါးဆယ္ကို တရုတ္ထံ ေပးတဲ့နည္းလို ့ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
“ေတာင္းဆိုခ်က္ ထဲမွာပါတဲ့ ႏွစ္စဥ္ သန္းငါးရာ ရမယ္ဆုိတာ က်ေနာ္မရွင္းဘူး။ ဒါက အသားတင္ ရမွာလား။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ အေနနဲ႔ ၀င္လာမွာလား။ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႕ ရမွာလဲ။ သန္းငါးရာ က ရင္းႏွီးျမဳပ္နွံမႈ ဆိုရင္ သူဟာနဲ႕သူ ျပန္ယူသြားတာေတြ ရွိမယ္။ သူ႕အထဲက သူျပန္ႏုတ္သြားရင္ မိေအး နွစ္ခါနာ သံုးခါနာ ျဖစ္မယ္” လို႕ ေဒါက္တာ ေအာင္ကိုကို (စီးပြားေရးေပၚလစီ) က ေျပာပါတယ္။
ေဒၚလာ သန္းငါးရာ ပမာဏဟာ ရင္းႏွီးျမဳပ္နွံမႈအေနနဲ႕ ၀င္လာတာမဟုတ္ဘဲ အသားတင္ ၀င္လာခဲ့ တယ္ဆိုရင္ေတာင္ အဲဒီပမာဏက ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးကို မွီခိုေနရတဲ့ ေရလုပ္သားေတြရဲ႕ ဘ၀နဲ႕အတူ လယ္ယာလုပ္ငန္းကို မွီခိုေနရတဲ့ သူေတြရဲ႕ ဘ၀ကို ထိခိုက္နစ္နာမႈနဲ႕ နိႈင္းယွဥ္ရင္ မေျပာပေလာက္ ဘူးလို ့လည္း သံုးသပ္ၾကပါတယ္။
“ေလ်ာ္ရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ျပည္သူေတြကေတာ့ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္းေတြ ျဖစ္ဦးမွာေပါ့။ ၿခိဳးၿခံ ေျခြတာ သံုးရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္နိုင္ေခ်ရွိတာ တခုကေတာ့ နုိင္ငံရဲ႕ အေျခအေနေတြကို စာနာတတ္တဲ့ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ပိုၿပီး ကူညီလာနုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ နုိင္ငံသားေတြ ပိုၿပီး ႀကိဳးစားဖို႕လိုတယ္ဆိုတဲ့ အရိပ္အေယာင္ေတြ ျပလာတဲ့ သေဘာလို႕ျမင္ပါတယ္” လုိ႔ ေဒါက္တာ ေအာင္ကိုကိုက သံုးသပ္ပါတယ္။
လက္ရွိအခ်ိန္အထိ NLD အစိုးရက ျမန္မာနိုင္ငံဗဟိုဘဏ္မွာ ရွိတဲ့ အရံေငြပမာဏကို ေၾကညာျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလို ေၾကညာျခင္း မရွိတာဟာ ျမစ္ဆံုကိစၥနဲ႕မ်ား ပတ္သက္ေနမလား ဆိုတာ လည္း စဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႔ေန ဦးေမာင္ေမာင္၀င္းကေတာ့ “နိုင္ငံတကာနဲ႕ ထားရွိတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြကို ဖ်က္တယ္ဆိုတာ သိပ္ေတာ့မလြယ္ပါဘူး။ ဖ်က္မယ္ဆိုရင္လည္း နစ္နာေၾကးေပးရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လိုေျဖေလ်ာ့ၾကမလဲဆိုတာ ႏွစ္ဖက္ညွိနိႈင္းတာက ပိုၿပီး အဆင္ေျပပါလိမ့္မယ္” လို ့သံုးသပ္ပါတယ္။
စီမံကိန္းရပ္ေပမယ့္ ေလ်ာ္စရာမလို
စိမ္းလန္းအမိေျမရဲ႕ အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာျဖစ္တဲ့ ဦး၀င္းမ်ိဳးသူကေတာ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို လံုး၀ ရပ္ဆိုင္းသင့္တယ္လို ့ပဲ ျမင္ပါတယ္။
“ ျမစ္ဆုံကိစၥ ဘယ္လမ္း ေရြးေရြး၊ စီမံကိန္းလုံးဝရပ္စဲေရးမွာ လမ္းဆုံးသင့္ပါတယ္။ စီမံကိန္း စိတ္မကုန္ေသးလို႔ ဆက္ကစားခ်င္တဲ့ဆႏၵ ရွိရင္ေတာ့ မၿပီးေသးတဲ့ EIA ၊ SIA ဆက္လုပ္လိုက္ပါဦးလို႕ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ တည္ဆဲဥပေဒ အရ ျပည္သူ႔ၾကားနာပြဲေတြ လုပ္ရဦးမယ္။ စီမံကိန္း အဆိုး အေကာင္း တတိုင္းျပည္လုံးရဲ႕ လူဦးေရ ၆၀ ရာႏႈန္း က ခံစားရမွာမို႔ ဒီလူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ ရေအာင္ ကုမၸဏီက ႀကိဳးစားရမယ္။ ျပည္သူက လက္မခံရင္ေတာ့ ျပန္သင့္တယ္” လို ့ သူက ဆိုပါ တယ္။
“တကယ္လို႕ တရုတ္ကုမၸဏီ (CPI ) အေနနဲ႕ ေလ်ာ္ေၾကးလိုခ်င္ရင္ တရုတ္အစိုးရဆီကပဲ ေတာင္းသင့္ပါတယ္၊ တ႐ုပ္အစိုးရက စိုက္ေလ်ာ္မေပးလို႔ ျမန္မာျပည္က ေလ်ာ္ေပးရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တရားမဝင္ စစ္အစိုးရေခတ္မွာ ျပည္သူ႔သေဘာတူညီခ်က္ မပါဘဲ လုပ္တဲ့ စီမံကိန္း ျဖစ္လို႕ တရားမဝင္ျဖစ္ေနတာကို ထည့္စဥ္းစားဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္” လို႔ ဦး၀င္းမ်ိဳးသူက ေထာက္ျပပါတယ္။
ေၾကးမံု အယ္ဒီတာ့ အာေဘာ္မွာလည္း အထက္က နည္းလမ္းသံုးသြယ္လံုး အဆင္မေျပနိုင္ေၾကာင္းနဲ႕႔ စတုတၳ ေရြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းအေနနဲ႕ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို အၿပီး ျပတ္ ရပ္ဆိုင္းၿပီး နွစ္နိုင္ငံ လက္တြဲညိနိႈင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္နိုင္မယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ျခင္းကသာ အသင့္ေတာ္ဆံုး ျဖစ္တယ္လို ့ တင္ျပထားပါတယ္။
အစိုးရသစ္ကို ေခါင္းကိုက္ေစမလား
သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဒီေနရာဟာ ငလ်င္ေၾကာနဲ႕ မလြတ္တဲ့ေနရာျဖစ္တဲ့ အတြက္ တကယ္လို႕ ငလ်င္လႈပ္ၿပီး ဆည္က်ဳိးခဲ့ရင္ ျမန္မာျပည္အႏွံ ့အျပား ေရလႊမ္းမိုးသြားနုိင္တယ္ လို႔ အခိုင္အမာ ယံုၾကည္ေနၾကပါတယ္။ ဆည္ေဆာက္မယ့္ ေနရာမွာပဲ မလြတ္တဲ့ ရြာေပါင္း ၄၇ ရြာကို ေရႊ ့ပစ္ဖို ့ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မီဒီယာေတြ၊ အရပ္ဘက္လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြ စုေပါင္းၿပီး ၂၀၁၁ ခုနွစ္မွာ Save the Ayeyarwady ေခါင္းစဥ္နဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ထံကို ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႕ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ တေစာင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အမ်ားဆႏၵကို ထင္ဟပ္မယ့္ Signature Campaign ေတြကို လူထု လူတန္းစား အသီးသီးၾကားထဲမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အက်ိဳးရလဒ္ကေတာ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ ျမစ္ဆံုဆည္တည္ေဆာက္ျခင္းကို ဆိုင္းငံ့လိုက္ျခင္းပါပဲ။
၂၀၁၂ ခုနွစ္မွာ NLD က ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ၀င္ၿပီး လႊတ္ေတာ္ထဲကို ေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ NLD ကို ျမစ္ဆံုနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ သေဘာထားကို ေမးတိုင္း NLD က အာဏာရပါတီ မဟုတ္ဘူးလို ့ပဲ ျပန္ေျဖေလ့ရွိပါတယ္။ ယခုေတာ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အျပတ္ အသတ္အႏိုင္ရလိုက္တဲ့ NLD ပါတီဟာ အစိုးရဖြဲ ့ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ ျမစ္ဆံုျပႆနာလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ လက္ထဲကို ေရာက္လာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီစီမံကိန္းက ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္အတြက္ အေရးအႀကီးဆံုး ေျဖရွင္းရမယ့္ အေၾကာင္းျခင္းရာ ျဖစ္ေနပါၿပီ။
“ ျမစ္ဆံုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လတ္တေလာေတာ့ ဘာမွ လုပ္လို႕ မရေသးဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူကိုယ္တိုင္ ကိုင္မယ္လို႕ေျပာထားတာရွိတယ္။ အေပးအယူေတာ့ လုပ္ရမွာေပါ့။ ၿပီးရင္ ညွိရမယ္။ အခုဆိုရင္ ျမစ္ဆံုမွာ စံဖဲရြာဆိုတာရွိတယ္။ အဲဒီရြာကုိ ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ထားတယ္။ ဒီကိစၥမွာ corruption ေတြ ျဖစ္ေနတာရွိတယ္။ တရုတ္ဘက္ကလည္း သူတို႔ကိုယ္တိုင္ သူနုိင္ငံမွာ အေရးယူေနတာရွိသလို အခုေကာ ဘယ္လို အေရးယူမလဲၾကည့္ရမွာေပါ့ ” လို႕ စာေရးဆရာ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ညိဳက သံုးသပ္ပါတယ္။
ဒီလို သံုးသပ္တာမ်ိဳးေတြ ရွိေပမယ့္ သတင္းစာပါ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္နဲ ့ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရက တရား၀င္ ေျဖရွင္းျပတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။
“ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ယခင္စစ္အစိုးရက တရုတ္ကုမၸဏီနဲ႔ ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ စာခ်ဳပ္ထဲမွာ ဘယ္လို အခ်က္အလက္ေတြပါတယ္ ဆိုတာ ထုတ္ျပန္ထားျခင္းလည္း မရွိပါဘူး။ စာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္အလက္ေတြကို တိတိက်က် မသိရေပမယ့္ သိရသေလာက္ မမွ်တတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြျဖစ္ေနၿပီး ျမန္မာျပည္အတြက္ အရမ္း နစ္နာတယ္ ဆိုတာေတာ့ ထင္ရွားေနတယ္” လို ့ ေရွ ့ေနႀကီး ဦးေမာင္ေမာင္၀င္းက ေျပာပါတယ္။
စာခ်ဳပ္ကို ခ်ျပလိုက္ရင္ ျပည္သူလူထု မေက်နပ္မႈ ပိုမိုတိုးပြားလာမွာ စိုးရိမ္ေနတာလည္း ျဖစ္မယ္လို ့ သူက ခန္ ့မွန္းပါတယ္။
The post ျမစ္ဆံု၊ ေဆြမ်ိဳးေပါက္ေဖာ္ ဆက္ဆံေရးနဲ႕ အစိုးရသစ္ appeared first on ဧရာ၀တီ.