ကိုေဂ်ာ္လီထြန္း၏ စ်ာပန (ဓာတ္ပံု – ဗသက္ေအာင္)
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆုိသည့္စကားရပ္ကို တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳေပးရန္၊ ၎တုိ႔အတြက္ တရားမွ် တမႈကို ရွာေဖြေပးရန္ႏွင့္ ႏုုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား၏ ဘ၀ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အစုုိးရက တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ ေစလိုုျခင္းတုုိ႔သည္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား(ႏုိင္/က်ဥ္း)၏ အျဖစ္ခ်င္ဆံုးဆႏၵဟု ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားက တညီ တညြတ္ တည္း ေျပာဆုိၾကသည္။
“အကူအညီေတြ လုိအပ္တယ္ဆုိေပမယ့္ ဒီအကူအညီထက္စာရင္ အားလံုးလုိခ်င္တာက ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆုိတာကို တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳေပးဖုိ႔နဲ႔ သူတုိ႔အတြက္ တရားမွ်တမႈကို ရွာေဖြေပးဖုိ႔ပဲ” ဟု ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းတဦးျဖစ္သူ ဦးတင္ ေမာင္ဦးက ဆုိသည္။
တရားမွ်တမႈဆုိသည္မွာ လက္စားေခ်ျခင္းမဟုတ္။ က်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ားအေနျဖင့္ ယင္းတုိ႔က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ၀န္ခံရမည္။ က်ဴးလြန္ခံခဲ့ရသည့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို လူ႔ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္အညီ ေတာင္းပန္ရမည္။ ယင္းေနာက္ ႏုိင္း/က်ဥ္းမ်ား၏ ဘ၀ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ကုစားေပးေရးတုိ႔အတြက္ လက္ရွိအစုုိးရအေနျဖင့္ ကမကထျပဳေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား၏အေျခအေန
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္မွအာဏာသိမ္းၿပီးခ်ိန္မွစ၍ အာဏာသိမ္းစစ္အစုိးရအဆက္ဆက္တုိ႔က အတုိက္အခံ ႏုိင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားကို ရန္သူသဖြယ္သေဘာထားၿပီး မတရားဖမ္းဆီးျခင္း၊ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း၊ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္ စက္ျခင္း၊ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္မ်ားခ်မွတ္ျခင္းတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ယေန႔တုိင္ ႏုိင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ ၇,၀၀၀ မွ ၁၀,၀၀၀အၾကား ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းက်ခံခဲ့ရသည္ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း(AAPP)ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႔ (FPPS)တုိ႔၏ စစ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစုိးရတက္လာသည့္ ကနဦးကာလမ်ားတြင္ ႏုိင္/က်ဥ္းအမ်ားအျပားကို လႊတ္ေပးခဲ့ေသာ္ လည္း ထပ္မံတုိးတက္လာေနသည့္ ႏုိင္/က်ဥ္းအေရအတြက္က ေရရွည္စစ္မွန္သည့္ျပဳေျပာင္းလဲေရးကို မသြားလုိေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနခဲ့သည္ဟု ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားက ေျပာသည္။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အရ တက္လာသည့္ အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္(NLD)အစုိးရသစ္လက္ထက္တြင္ တရားရင္ ဆုိင္ေနရသူ ၁၉၉ ဦး၏အမႈမ်ားအားပလပ္ေပးခဲ့ၿပီး ျပစ္ဒဏ္က်ခံေနရသည့္ အက်ဥ္းသား ၈၃ ဦးကို ဧၿပီလအတြင္းက လႊတ္ ေပးခဲ့ေသာ္လည္း အက်ဥ္းေထာင္မ်ားထဲတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ဆက္လက္ရွိေနဆဲဟု သိရသည္။
ယခင္အစုိးရလက္ထက္အဆက္ဆက္မွ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား၊ ႏုိင္ငံ ေရးျပစ္မႈ စသည္ျဖင့္ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံထားျခင္းမရွိဘဲ တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳေရးအတြက္ကို ႏုိင္/က်ဥ္း ေရးရာေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားက ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္း ေတာင္းဆုိေနဆဲျဖစ္သည္။
စစ္ေၾကာေရးစခန္းမ်ားႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမႈမ်ား
ႏုိင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားသည္ တရားလက္လြတ္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရျခင္း၊ တရားေရးစနစ္ကို အလြဲသံုးစားျပဳခံရ ျခင္းႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရမႈမ်ားကို ရင္ဆုိင္ခဲ့ၾကရၿပီး စစ္ေၾကာေမးျမန္းသူမ်ားက သတင္းအခ်က္အလက္ရရွိရန္ သာမက ႏုိင္/က်ဥ္းမ်ားကို ခ်ိဳးႏွိမ္ရန္ႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာညွိဳးႏြမ္းေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္ဟုု ႏုုိင္/က်ဥ္းမ်ား က ဆုုိသည္။
အက်ဥ္းက်စဥ္ကာလအတြင္း စစ္ေၾကာေရးစခန္းမ်ားတြင္ အသက္ေသဆံုးသည္အထိ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားရွိခဲ့ၿပီး ႏွိပ္ စက္ညွဥ္းပန္းမႈ၊ အစာေရစာမလံုေလာက္မႈ၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ မရွိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္/က်ဥ္း ၈ ဦးေသဆံုးခဲ့ရာ တြင္ ၂ ဦးမွာ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေၾကာင့္ရရွိေသာဒဏ္ရာမ်ားျဖင့္ေသဆံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၆ ဦးမွာ စစ္ေၾကာသူမ်ားက ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း AAPP ႏွင့္ FPPS တုိ႔က မွတ္တမ္းတင္ထားသည္။
စစ္ေၾကာေရးတြင္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာျပင္းျပင္းထန္ထန္ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရေသာ္လည္း ေဆးကုသခြင့္ျငင္းဆန္ခံခဲ့ရၾကၿပီး ႏုိင္/က်ဥ္း ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔က ေဆး၀ါးကုသခြင့္မရခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရွိရသည္။
ေၾကာက္ရြံ႕ေစျခင္းျဖင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာသက္ေရာက္မႈျဖစ္ေစရန္၊ အက်ဥ္းသား၏စိတ္ခုိင္မာမႈၿပိဳလဲေစရန္၊ စစ္ေၾကာသူမ်ား ၏ေတာင္းဆုိမႈမ်ားကို လုိက္ေလ်ာလာေစရန္ ထိန္းသိမ္းထားသူမ်ားကို ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေခါင္းစြပ္ျခင္း၊ မ်က္စိစည္းေႏွာင္ ျခင္းျပဳၿပီး အာ႐ံုခံစားမႈမ်ားျပတ္ေတာက္ေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္းခံခဲ့ရေၾကာင္း သိရွိရသည္။
“အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကို စစ္ေၾကာေရးစစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္ႏွာကိုစည္းထားတယ္။ သူတို႔ကိုမျမင္ရဘူး။ ပုိးစုိးပက္စက္ ရစရာမရိွေအာင္ေျပာတယ္။ ဆီးသြားခ်င္တယ္။ မ်က္ႏွာကိုစည္းထားတာကို ျဖည္ေပးပါဆုိေတာ့ မျဖည္ေပးဘူး။ ဒါဆုိ သူတုိ႔ ထြက္ေပးပါဆုိေတာ့လည္း မထြက္ေပးဘူး။ သူတုိ႔ကိုယ့္ကိုယ္ဘယ္လုိၾကည့္မေနလဲ။ ေတာ္ေတာ္ကိုဆုိးတယ္။ အခြင့္အေရး ေတြ အမ်ားႀကီးခ်ိဳးေဖာက္ခံရတယ္” ဟု အသက္ ၄၈ ႏွစ္အရြယ္ ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းတဦးျဖစ္သူ ေဒၚစုိးစုိးက ေျပာသည္။
အာဏာပုိင္မ်ားက်င့္သံုးခဲ့သည့္ ေနာက္ထပ္နည္းလမ္းတခုမွာ အက်ဥ္းသားမ်ားအား တဦးတည္းအဆက္အသြယ္ျဖတ္ကာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္း(တုိက္ပိတ္ျခင္း)ျဖစ္သည္။
၈၈ အေရးေတာ္ပံုတြင္ ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑၌ပါ၀င္သည့္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ မင္းကိုႏုိင္သည္ ၁၆ ႏွစ္ၾကာ တဦး တည္း တုိက္ပိတ္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
အက်ဥ္းေထာင္လက္စြဲအရ အက်ဥ္းသားကို တဦးတည္းတုိက္ပိတ္ကာ အမ်ားဆံုး ၁၄ ရက္ထက္ ပို၍မထားရဟု ဆုိထား ေသာ္လည္း ေထာင္အာဏာပိုင္မ်ားက ယင္းစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို လုိက္နာရန္ပ်က္ကြက္ခဲ့ၾကသည္ဟု စစ္တမ္းမ်ားက ေဖာ္ျပ ထားသည္။
ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ အဟန္႔အတားမ်ား
အက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေသာ ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားသည္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ၊ ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ နာက်င္ မႈမ်ားႏွင့္အတူ ၎တုိ႔၏လူေနမႈဘ၀ပ်က္စီးမႈမ်ားေၾကာင့္ ဘ၀သစ္ကို ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းစြာ ျပန္စၾကရၿပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ အဟန္႔အတားမ်ားစြာရွိေနေၾကာင္း သိရသည္။
မိသားစုဘ၀မ်ား ဖ႐ုိဖရဲျဖစ္ကာၿပိဳကြဲျခင္း၊ စား၀တ္ေနေရးျပန္လည္နလန္မထူႏုိင္ျခင္းမ်ားကို ႀကံဳေတြ႔လုိက္ၾကရသည့္အျပင္ ၎တုိ႔ကုိယ္တုိင္လည္း လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအတြင္းျပန္လည္၀င္ေရာက္ရန္ အဟန္႔အတားမ်ားစြာကို ရင္ဆုိင္ၾကရသည္။
“အေဖေထာင္ကလြတ္ခါစ ေထာင္ထဲကရလာတဲ့ စိတ္ဒဏ္ရာေတြေၾကာင့္လားမသိဘူး က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ စကားေျပာတာကအစ အေဖဟာ သံသယထားေနတဲ့ပံုျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအားလံုး နလန္မထူႏုိင္ေအာင္ၿပိဳလဲခဲ့ရတယ္။ ခုသာ ႏုိင္/က်ဥ္း သားသမီးဆုိၿပီး ဂုဏ္ယူေကာင္းယူႏုိင္ေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အစုိးရအလုပ္ေတာင္ ေလွ်ာက္လုိ႔မရခဲ့ဘူး” ဟု ၈၈ သပိတ္ေကာ္မတီတြင္ပါ၀င္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၁ ႏွစ္ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည့္ ႏုိင္း/က်ဥ္းေဟာင္းတဦး၏ သားျဖစ္သူ အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ ကဗ်ာဆရာက ေျပာျပသည္။
ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားသည္ ခရီးသြားလာမႈကန္႔သတ္ခံရျခင္း၊ ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ျငင္းပယ္ခံရ ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲအေနျဖင့္ ေငြေၾကးအခက္အခဲမ်ား၊ မိသားစုျပႆနာမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားကိုပါ ရင္ ဆုိင္ၾကရေတာ့သည္။
အက်ဥ္းေထာင္တြင္းခံစားခဲ့ရသည့္ဒဏ္မ်ား၊ ျပင္ပေရာက္ခ်ိန္တြင္ ထပ္မံႀကံဳေတြ႔ရသည့္ အခက္အခဲျပႆနာမ်ားက တခ်ိဳ႕ ေသာႏိုင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားကို လူ႔အသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္ နလန္ျပန္မထူႏုိင္ေတာ့ေအာင္၊ ႏုိင္ငံေရးကိုလံုး၀စိတ္ကုန္သြားေအာင္ ျပဳလုပ္လုိက္သည္။
စစ္တမ္းမ်ားအရ ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားထဲမွ လက္ရွိႏုိင္ငံေရးတြင္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသူ ၂၀ ရာ ခုိင္ႏႈန္းခန္႔သာရွိၿပီး စိတ္ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္ေနသူလည္း ဆယ္ဂဏန္းခန္႔ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ထုိအထဲတြင္ အညတရ လူမသိသူမသိဘ၀ႏွင့္ အိမ္ျပန္ေရာက္ခဲ့ရသည့္ ႏိုင္/က်ဥ္းမ်ားေဟာင္းမ်ား၏ ဘ၀အေျခအေနမ်ား က ပုိဆုိးသည္ဟု ဆုိသည္။
“တခ်ိဳ႕ကလည္း နာမည္ႀကီးတယ္။ ႀကီးတဲ့အေလ်ာက္ အကူအညီလည္းရၾကတယ္။ သူတုိ႔လည္းေလာကဓံခံခဲ့ရတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔က်ေတာ့ ျမန္ျမန္ျပန္ၿပီး နလန္ျပန္ထူႏိုင္ၾကတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း လူမသိသူမသိ အညတရေတြ က်ေတာ့ အမ်ားႀကီးျပႆနာရွိတယ္။ ဒီလူေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔က်ေတာ့ ဘယ္သူမွသိပ္ၿပီးကူညီဖုိ႔ စိတ္ကူးမရွိၾကဘူး” ဟု ဦးတင္ေမာင္ဦးက ေျပာျပသည္။
ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ကုစားမႈမ်ား
ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားအား ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ကုစားေပးရန္ အစုိးရတြင္တာ၀န္ရွိေသာ္လည္း ယခင္အစုိး ရအဆက္ဆက္အေနျဖင့္ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ၾကသည့္အတြက္ ယခုအစုိးရသစ္လက္ထက္တြင္ အစုိးရအေနျဖင့္ ကမကထျပဳ ေဆာင္ရြက္ ေစခ်င္သည္ဟု ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားက ေျပာသည္။
ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ား၏ဘ၀ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ AAPP၊ FPPS တုိ႔ဦးေဆာင္၍ ျပည္တြင္းျပည္ပအလွဴရွင္မ်ား၏ အကူအညီမ်ားျဖင့္ သင္တန္းေပးျခင္း၊ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္းမ်ားရွိေသာ္လည္း ႏိုင္/က်ဥ္းေဟာင္းအားလံုးကို ၿခံဳငံုကူညီ ႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
ျပန္လည္ကုစားမႈမ်ားတြင္ နစ္နာရသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ဂုဏ္သိကၡာ အခ်က္အလက္မွန္ကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းႏွင့္ တာ၀န္ယူျခင္းအပါအ၀င္ လူသိရွင္ၾကား ၀န္ခ်ေတာင္းပန္မႈမ်ားျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ နစ္နာခဲ့ရသူမ်ားအေနျဖင့္ စိတ္ေက်နပ္မႈရ ေစမည္ျဖစ္သည္။
“အမွန္တရားကိုေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့သူေတြကို ဒီလုိပဲ အၿမဲႏွိပ္စက္မႈေတြျဖစ္ေနတာက ဓေလ့တခုလုိျဖစ္ေနတယ္။ အရင္အစုိး ရက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတဲ့ ဓေလ့တခုကို ေျပာင္းလဲေပးေစခ်င္တယ္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ထားတာကို ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းေတြကို လူ႔ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔အညီတရား၀င္ေတာင္းပန္ရမယ္” ဟု ေဒၚစုိးစုိးက ေျပာသည္။
ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ နစ္နာခဲ့ရသူမ်ားအတြက္ တရားမွ်တမႈရွာေဖြေပးျခင္း၊ ျပန္လည္ ကုစားမႈမ်ားျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္စြာျပန္လည္ေပါင္းစည္းႏုိင္ၿပီး အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ ေရးအတြက္ တေထာင့္တေနရာမွျပန္လည္ပါ၀င္လာႏုိင္မည္ဟု ႏုိင္/က်ဥ္းေဟာင္းမ်ားက ယံုၾကည္ၾကသည္။
The post ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ကူညီသူ မဲ့ေနဆဲ appeared first on ဧရာ၀တီ.